Παρασκευή 29 Μαΐου 2020

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ (ΤΟΥ ΣΙΛΟΥΑΝΟΥ ΠΕΠΟΝΑΚΗ)

oikoumenik


      Οι ιστορικοί θέτουν ως ορόσημο σε μιά νέα περίοδο που αρχίζει για την Εκκλησία, την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 325 μ..Χ, όταν ήδη είχε μεταφερθή η Πρωτεύουσα του Ρωμαϊκού Κράτους στή Νέα Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη, όπου ο Μ. Κωνσταντίνος συγκεντρώνει λείψανα Αγίων και κειμήλια.
      Στήν εικόνα του μεγάλου Μαΐστορα της ζωγραφικής των εικόνων ιστορείται η Α’ Οικουμενική Σύνοδος η εν Νικαία. Η εικόνα αυτή συνδέεται εννοιολογικά με την εικόνα της θείας Λειτουργίας και της Αγίας Τριάδος.
      Στην εικόνα δίνεται η έμφαση στο δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, τον Υιό, ο οποίος χαρακτηρίστηκε και αποτυπώθηκε στο Σύμβολο της Πίστεως ως «ομοούσιος τώ Πατρί». Καί αυτό γίνεται διότι η Α’ Οικουμενική Σύνοδος συνεκλήθη για να καταδικάση τον Άρειο, που ήταν Πρεσβύτερος και αντίπαλος του Αλεξάνδρου Αλεξανδρείας, αλλά και την πλάνη του περί της κτιστότητος του Υιού και του μή αχρόνου Του.

        Εκατέρωθεν του Θρόνου, που βρίσκεται στο κέντρο και που επάνω υπάρχει ένα ανοιχτό βιβλίο, κάθονται σε ξυλόγλυπτα έδρανα αριστερά ο Πάπας της Ρώμης Σίλβεστρος με Αρχιερατικό σάκο και την παπική τιάρα στο κεφάλι και δεξιά ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος κρατώντας σκήπτρο και κλειστό ειλιτάριο και φοράει ακτινωτό στέμμα. Δεξιά και αριστερά είναι τρείς Ιεράρχες με κλειστά βιβλία. Ο πρώτος από αριστερά είναι ο Άγιος Σπυρίδων, σημαντική προσωπικότητα κατά την Σύνοδο. Ιεράρχες κάθονται και στο πίσω έδρανο ενώ πίσω από τον Μ. Κωνσταντίνο στέκει ο υπασπιστής του. Πίσω από τον Θρόνο με το Ευαγγέλιο δύο νέοι κρατούν λαμπαδάρια με αναμμένα κεριά.. Τό ανοιχτό Ευαγγέλιο που γράφει «ΕΓΩ ΕΙΜΙ ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» και ακουμπά πάνω σε δύο μαξιλάρια χρησιμεύει ως υπόμνηση της παρουσίας του Χριστού. Τό μέτωπο του Θρόνου το καλύπτει ποδέα με την παράσταση του «Πορευθέντες».
        Τήν παράσταση πλαισιώνουν και άλλοι Ιεράρχες και Μοναχοί, όλοι σχεδόν με φωτοστέφανα. Τήν αίθουσα κλείνει ένα ημικυκλικό περίστωο από μαρμάρινους κίονες, ενώ παριστάνεται το όραμα του Πέτρου, επισκόπου Αλεξανδρείας. Πάνω σε Αγία Τράπεζα όπου είναι τοποθετημένα ένα Ευαγγέλιο και ιερά σκεύη, εμφανίζεται ο Χριστός ως νήπιο με σχισμένο χιτώνα σε μιά χειρονομία συνομιλίας με τον Πέτρο. Εκατέρωθεν της Τραπέζης δύο Διάκονοι με λαμπαδάρια και αναμμένα κεριά.
       Στό κάτω τμήμα της εικόνας παρουσιάζεται ο Άρειος μέσα σε ημικυκλικό χώρο φορώντας ανατολικό κάλυμμα κεφαλής. Ακουμπά πάνω σε κλειστά βιβλία σύμβολα της διδασκαλίας, ενώ με τις παλάμες του κρατά τούς κροτάφους του. Μιά ταινία τοποθετημένη στο χέρι του τον χαρακτηρίζει ως «Θεομάχο» και πρώτο των αιρεσιαρχών.
       Τό όραμα του Πέτρου Αλεξανδρείας που έλαβε χώρα 14 χρόνια πρό της Συνόδου, με το Χριστό με το σχισμένο χιτώνα, δεν συμβολίζει το Σχίσμα μόνο μέσα στην Εκκλησία από τις αιρετικές διδασκαλίες, αλλά κυρίως την κατάτμηση της Αγίας Τριάδος σύμφωνα με τις δοξασίες του Αρείου.
       Η έμφαση που δίνεται στο Χριστό φαίνεται από το ότι απεικονίζεται τέσσερεις φορές (στή σκηνή του οράματος, ως νήπιο στην πλάτη του δεύτερου εδράνου, ως Εμμανουήλ στην παράσταση του «Πορευθέντες», ως ώριμος και ως Εσταυρωμένος στο κάλυμμα του Ευαγγελίου που κρατά ο Πάπας.
      Η σημασία του σπουδαιότατου αυτού έργου είναι πολύπλευρη διότι αποτυπώνει μαζί με τα υπόλοιπα πέντε έργα της ίδιας σειράς θεμελιώδεις έννοιες της χριστιανικής πίστεως: Έτσι η φλεγόμενη Βάτος υποδηλώνει την αγνότητα της Θεοτόκου και την Ενσάρκωση του Λόγου, η Προσκύνηση των Μάγων την Ενανθρώπηση του Χριστού, ο Μυστικός Δείπνος την Θ. Ευχαριστία, το «Μή μου άπτου» την Ανάσταση του Ιησού την θεία Λειτουργία με την Αγία Τριάδα, την Ευχαριστία και την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος. Άλλωστε, η απεικόνιση των Οικουμενικών Συνόδων γενικότερα είχε από παλιά τον χαρακτήρα του επίσημου τεκμηρίου.
       Στή Σύνοδο της Νίκαιας έλαβαν μέρος 318 άγιοι Πατέρες, οι οποίοι αντιμετώπισαν τις πλανεμένες δοξασίες του Αρείου αλλά και αποφάσισαν για διάφορα άλλα θέματα όπως: Θέσπισαν τα επτά πρώτα άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως, έως: «και εις το Πνεύμα το Άγιον» και στο τέλος έθεσαν τούς αναθεματισμούς. Καθόρισαν το εορτασμό του Πάσχα την Α’ Κυριακή μετά την εαρινή Πανσέληνο. Έθεσαν σε απομόνωση τούς Ωριγενιστές, όρισαν οι Επίσκοποι να εκλέγονται από τούς ομοτίμους της επαρχίας τους, να χειροτονούνται από τον οικείο Μητροπολίτη κατά συναίνεση. Παρεχώρησαν ανεξαρτησία στα Ιεροσόλυμα και τα προήγαγαν σε Μητρόπολη, θέσπισαν 20 Κανόνες.

ΠΗΓΗ : ΕΔΩ