ΣΠΟΥΔΗ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

 Ἡ Λαμπροφόρος Ἑορτὴ τῆς 'Αναστάσεως
τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ
καὶ Σωτῆρος ἡμῶν 'Ιησοῦ Χριστοῦ.

    Ἡ 'Ανάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ βασίλισσα τῶν ἑορτῶν, τὸ ἀποκορύφωμα τῶν πανηγύρεων, ἡ κυρία τῶν ἡμερῶν, τὸ κέντρο τῆς ζωῆς μας, ἡ πηγὴ τῆς σωτηρίας μας, ἡ ὑπόθεση τῆς χαρᾶς καὶ τῆς εὐφροσύνης ὅλων μας, ἡ βρύση τῆς εὐλογίας καὶ ἀγαλλιάσεως.
   Εἶναι ἡ ἡμέρα ἡ "Λαμπρή", ὅπως τὴν ἀποκαλεῖ ὁ πιστὸς λαός μας. Ἡ ἡμέρα ποὺ ὅλοι χαίρονται. Ὅλη ἡ κτίσις ἑορτάζει. Ὁ οὐρανός, ἡ γῆ καὶ τὰ ὑποχθόνια πανηγυρίζουν καὶ σκιρτοῦν. Οἱ Ἄγγελοι, οἱ ἄνθρωποι καὶ οἱ ψυχὲς τῶν κεκοιμημένων ἀγάλλονται καὶ εὐφραίνονται πνευματικά.
   Μὲ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου νικήθηκε ὁ θάνατος, ποὺ τυραννοῦσε δυναστικὰ τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων. Καὶ ὅλοι ἀπολαύσαμε τὸ μεγάλο δῶρο τῆς αἰώνιας ζωῆς, τὸν θησαυρὸ τῆς ἀθανασίας. Ἔτσι
ἐκπληρώθηκε ὁ σκοπὸς τῆς ἐνανθρώπισης τοῦ Κυρίου μας. Δηλαδή, ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος, γιὰ νὰ κάνει τὸν ἄνθρωπο μέτοχο τῆς αἰώνιας χαρᾶς. Γιὰ νὰ ζῆ ὁ ἄνθρωπος μαζὶ μὲ τὸν Θεό, στὴν Βασιλεία του, καὶ νὰ γεύεται τὰ ἀγαθά του, ἀναστημένος καὶ ἐλευθερωμένος.

«Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν,
θανάτω θάνατον πατήσας
καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι
ζωὴν χαρισάμενος».

   Τὸ μικρὸ ἀλλὰ μεγαλειῶδες καὶ θαυμαστὸ αὐτὸ τροπάριο, ποὺ τὸ ψάλλουν ὅλοι ἀνεξαίρετα οἱ πιστοί, ἐπὶ σαράντα ὁλόκληρες ἡμέρες, κατὰ τὶς ὁποῖες ἡ 'Εκκλησία μας πανηγυρίζει τὴν κορυφὴ τῶν ἑορτῶν, τὴν 'Ανάσταση τοῦ Χριστοῦ, συνοψίζει ὅλο τὸ βάθος καὶ τὸν πλοῦτο τῆς θεολογίας μας.
   Αὐτὸ λοιπὸν τὸ τροπάριο, ἀπεικονίζεται καὶ στὴν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως, ὅπως αὐτὴν τὴν ἀποδέχθηκε ἡ 'Ορθόδοξη 'Ανατολικὴ 'Εκκλησία.

ΣΠΟΥΔΗ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ

   

 Παρατηρώντας τὴν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως, βλέπουμε τὸν 'Αναστάντα Κύριο στὸ κέντρο της, ἐκπέμποντα θριαμβευτικὴ δόξα καὶ λαμπρότητα. 'Επάνω στὸ φωτοστέφανο Του, διαβάζουμε εὐκρινῶς τὶς λέξεις «Ὁ Ὢν», γραμμένες συμμετρικὰ καὶ μὲ συγκεκριμένη ἀπόσταση, στὸ κέντρο καὶ στὰ δύο ἄκρα. «Ὁ Ὢν», προέρχεται ἀπὸ τὸ ρῆμα εἰμί, ποὺ σημαίνει: Εἶμαι, ὑπάρχω. Ἄρα ἑρμηνεύεται: ὁ ὑπάρχων, αὐτὸς δηλαδὴ ποὺ δὲν χάνεται, ποὺ δὲν πεθαίνει ποτέ, αὐτὸς ποὺ δίνει τὴν ζωὴ σὲ ὄλους, αὐτὸς ποὺ δίνει τὴν ὕπαρξη, ἡ πηγὴ καὶ ἡ αἰτία τῆς δημιουργίας ὅλων μας, ὁ χορηγὸς τῆς ζωῆς, τῆς πρόσκαιρης καὶ τῆς αἰώνιας, τῆς ἐπίγειας καὶ τῆς ἐπουράνιας.
   Δέσμες ἀπὸ φωτεινὲς ἀκτῖνες, ἐκπορεύονται ἀπὸ ὅλο του τὸ Σῶμα καὶ ἁπλώνονται παντοῦ, σὲ ὅλη δηλαδὴ τὴν κτίση.
   Ἔτσι ὁ Κύριος, σὰν Δεσπότης τοῦ παντός, χαρίζει τὸ φῶς τῆς Θεότητάς του σὲ ὅλη τὴν δημιουργία, κάνοντας μετόχους τῆς δόξης του, ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος, τοὺς ἀπογόνους τοῦ 'Αδὰμ καὶ τῆς Εὔας.


   Μὲ τὰ χέρια του, στὰ ὁποῖα διακρίνονται πολὺ καλὰ τὰ σημάδια ἀπὸ τὰ καρφιά, ποὺ ὑπέστη ἐπάνω στὸ Σταυρὸ γιὰ τὴν δική μας σωτηρία, κρατάει τὸν 'Αδὰμ καὶ τὴν Εὔα καὶ τοὺς βγάζει ἀπὸ τὰ μνημεῖα. Στὰ πρόσωπα τους φαίνεται ἡ ἔκφραση τῆς ἀγωνίας ἀλλὰ καὶ τῆς ἰκανοποίησης, γιατί ἦλθε ἡ ὧρα ποὺ περίμεναν τόσους αἰῶνες, ἡ ὧρα τῆς λύτρωσης ἀπὸ τὰ δεσμὰ τοῦ Ἄδη, ὅπου καταδικάσθηκαν γιὰ τὴν πτώση τους, ἐξαιτίας τῆς παρακοῆς τους στὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ. Γι' αὐτὸ μόνο αὐτοὶ οἱ δύο δὲν φέρουν φωτοστέφανα, γιατὶ ἦταν οἱ αἴτιοι τῆς φθορᾶς τοῦ ἀνθρώπινου γένους.
   Πάνω ἀκριβῶς ἀπὸ τον Αδάμ, στέκονται τρία πρόσωπα μὲ φωτοστέφανα δόξας καὶ ἁγιότητας. 'Απὸ αὐτοὺς πρῶτος δεξιὰ εἶναι ὁ Βαπτιστὴς καὶ Πρόδρομος 'Ιωάννης, ἡ σφραγίδα καὶ τὸ τέλος τῶν προφητῶν, ποὺ προετοίμασε τὸν ἐρχομὸ τοῦ Χριστοῦ μὲ τὸ κήρυγμα τῆς μετανοίας. 'Αλλὰ καὶ στὸν Ἄδη ὅταν πῆγε, κήρυξε στοὺς κεκοιμημένους τὸν Χριστό, σὰν ἀρχηγὸ τῆς Ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου, ὥστε νὰ τὸν ἀποδεχθοῦν καὶ αὐτοί ὅταν θὰ κατέβαινε ἐκεῖ μετὰ τὸν Σταυρικό Του θάνατο καὶ τὴν τριήμερη Ταφή Του.
   'Αριστερὰ τοῦ Προδρόμου, στέκονται οἱ δύο προφῆτες καὶ βασιλεῖς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ Δαυῒδ ποὺ εὐαρέστησε τὸν Θεὸ μὲ τὴν μετάνοιά του καὶ ὁ Σολομών ποὺ εὐαρέστησε τὸν Θεὸ μὲ τὴν σοφία, τὴν σύνεση καὶ τὴν δικαιοσύνη του.
    Πάνω ἀκριβῶς ἀπὸ τὴν Εὔα στέκονται πάλι τρία πρόσωπα δικαίων τῆς παλαιᾶς Διαθήκης, ποὺ φέρουν φωτοστέφανα. Ὁ πρῶτος ἀπὸ ἀριστερὰ εἶναι ὁ δίκαιος Ἄβελ, ὁ υἱὸς τοῦ 'Αδὰμ καὶ τῆς Εὔας, ὁ πρῶτος ποὺ γεύθηκε τὸν θάνατο ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ ἀδελφοῦ του Κάϊν.
    Δίπλα στὸν Ἄβελ στέκονται οἱ δύο Πατριάρχες, ὁ 'Αβραὰμ καὶ ὁ Ἰσαάκ, ποὺ εὐαρέστησαν τὸν Θεὸ μὲ τὶς ἀρετὲς, τὴν πίστη, τὴν δικαιοσύνη καὶ τὴν ἀφοσιωσή τους στὸν νόμον Του.
  Ὄλοι αὐτοί, συλλογικὰ ἀπεικονίζουν καὶ ἐκπροσωποῦν τοὺς πρὸ Χριστοῦ δικαίους, τοὺς ἐπωνύμους ὅπως ὁ Νῶε, ὁ Μωϋσῆς, ὁ Ἀαρών, ὁ 'Ιησοῦς τοῦ Ναυῆ, ὁ 'Ιωσὴφ ὁ σώφρων κ.λπ., ἀλλὰ καὶ τόσους ἄλλους, ποὺ τὰ ὀνόματά τους εἶναι γνωστὰ στὸν Θεὸ καὶ γράφθηκαν στὸ βιβλίο τῆς αἰώνιας ζωῆς, καθὼς καὶ τὶς τάξεις τῶν προφητῶν καὶ προφητίδων, ποὺ προανήγγειλαν τὸν ἐρχομὸ τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπολιτεύθηκαν θεάρεστα. Ὅλη αὐτὴ τὴν καθαρότητα τοῦ βίου τους καὶ τὴν λαμπρότητα τῶν ἀρετῶν τους προσπαθεῖ νὰ παρουσιάσει ὁ ἁγιογράφος, μὲ τὰ λευκὰ καὶ πολυποίκιλα ἐνδύματά τους, ποὺ ἔχουν ἔντονο καὶ προσεγμένο χρωματισμό, ποὺ ἁρμόζει στὸ λαμπρὸ γεγονός, τῆς κοινῆς μὲ τὸν Χριστὸ 'Ανάστασης ὅλων.
  

 Ὅμως καὶ ἡ ὑπόλοιπη κτίση εἶναι συμμέτοχη σ' αὐτὸ τὸ γεγονὸς τῆς χαρᾶς καὶ τῆς λύτρωσης. Τὰ συμμετρικὰ καὶ πανύψηλα βουνὰ ποὺ ὀρθώνονται στὸ ἐπάνω μέρος τῆς εἰκόνας καὶ οἱ λευκοὶ τάφοι ποὺ ζωγραφίζονται στὸ κάτω μέρος, φανερώνουν τὸ ἀνείπωτο μεγαλεῖο τοῦ γεγονότος. Δὲν προξενοῦν τὴν φρίκη τοῦ θανάτου, γιατὶ ὁ θάνατος πλέον νικήθηκε συντριπτικά.
   

 Τὰ σπασμένα κλειδιὰ καὶ τὰ καρφιὰ ποὺ εἶναι ζωγραφισμένα σὲ μαῦρο φόντο στὸ κάτω μέρος τῆς εἰκόνας δηλώνουν τό: «λέλυνται τοῦ Ἄδου οἱ μοχλοὶ καὶ τὰ δεσμά» ὅπως λέγει ὁ Ὑμνωδός. Γιατὶ μὲ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ὁ θάνατος ἔχασε τὴν δύναμή του, ἡ φθορὰ νεκρώθηκε, ἡ λύπη ἐξαφανίσθηκε καὶ ὁ Ἄδης ἐξασθένησε καὶ δεσμεύθηκε ὁλοκληρωτικὰ κάτω ἀπὸ τὰ πόδια τοῦ Παντοδύναμου Θεοῦ ποὺ τὸν νίκηκε. Ἔτσι τὸν βλέπουμε ἀλυσοδεμένο στὸ κάτω μέρος τῆς εἰκόνας, ἀνίσχυρο πλέον, νὰ στενάζει καὶ νὰ βοᾶ: «Κατελύθη μου ἡ ἐξουσία...», ὅπως λέγει τὸ τροπάριο τοῦ Μεγάλου Σαββάτου.
    Ὁ Κύριος 'Ιησοῦς Χριστός σὲ στάση θρίαμβου καὶ δόξας, σὲ στάση κίνησης καὶ ζωῆς, σὲ στάση ἔγερσης καὶ ἀνάβασης, ἀνιστᾶ ὅλους ἀπὸ τὸ σκοτάδι τοῦ θανάτου, στὸ φῶς τῆς ζωῆς. Πατάει ἔνδοξα πάνω στὸν Ἄδη καὶ τὸ βασίλειό του καὶ σὰν νικητὴς χαρίζει τὴν δόξα τὴν ἀληθινὴ καὶ αἰώνια.
    Γι' αὐτὸ πολὺ σωστὰ καὶ σοφά, ἐπάνω στὴν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως, ὅπως αὐτὴν τὴν ἀποδέχθηκε ἡ 'Ορθόδοξη 'Ανατολικὴ 'Εκκλησία, γράφεται ὁ τίτλος: «Ἡ Ἀνάστασις» καί ὄχι «Ἡ Ἀνάστασις τοῦ Χριστοῦ», γιατὶ εἶναι τὸ ἐπίκεντρο τῆς προσδοκίας καὶ τῆς ἐλπίδας μας, ἀλλὰ καὶ ἡ Ἀνάσταση ὅλων μας, καὶ τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καὶ τῆς λοιπῆς δημιουργίας. 

 Ἀρχιμ. Σεραπίωνος Μιχαλάκη 

ΠΗΓΗ : http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/art/art_anastasi.htm