ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΤΟΥ 1204

Ο αρχηγός της Δ' Σταυροφορίας Βονιφάτιος ο Μομφερατικός

Σαν σήμερα στις 12 Απριλίου του 1204 η Κωνσταντινούπολη δέχεται την εισβολή των "Σταυροφόρων" της Δ' Σταυροφορίας. 

Επί 35 ημέρες, όπως γράφει ο Νικόλαος Μεσαρίτης : "παντού σε δρομίσκους, σε πλατείες σε σπίτια σε μοναστήρια σε ναούς οι σταυροφόροι έμπαιναν οπλισμένοι ως τα δόντια και αποπνέοντας το θάνατο λεηλατούσαν τα άγια, καταπατούσαν τα θεία, πετούσαν τις εικόνες, βλασφημούσαν, βίαζαν. Έψαχναν σε κόρφους γυναικών μήπως βρουν κρυμμένα κοσμήματα, έσερναν κατά γης εκείνους που δεν είχαν να δώσουν τίποτα, διέφθηραν τις παρθένες και τις μοναχές, κακομεταχειρίζονταν τους γέροντες, έσφαζαν και κατακρεουργούσαν. Το αίμα χύνονταν άφθονο. Παντού ακούγονταν θρήνοι και ολολυγμοί".

Ο Χιωνιάτης μνημονεύει ότι : " οι Ισμαηλίτες φέρθηκαν πιο φιλάνθρωπα όταν κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ. Την ημέρα της Άλωσης, αναφέρει, 

 οι "Σταυροφόροι" μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη και κατοικούσαν σε όποιο σπίτι ήθελαν, άρπαζαν ότι έβρισκαν, απειλώντας και χτυπώντας τους ιδιοκτήτες. Έτσι οι κάτοικοι αναγκάζονταν να φύγουν, θρηνώντας άλλος την περιουσία του, άλλος την κόρη του που άρπαξαν και βίασαν οι κατακτητές και άλλος τη στέρηση της γυναίκας του. Κανένα σπίτι δεν γλίτωσε όχι μόνο τα μεγάλα και πλούσια αλλά και τα φωτότερα".

Ο Βιλεαρδουίνος, Γάλλος ιστοριογράφος που ακολούθησε τους σταυροφόρους αναφέρει : "οι Φράγκοι στο παλάτι του Βουκολέοντος βρήκαν αμέτρητους θησαυρούς. Εξίσου μεγάλος θησαυρός βρέθηκε και στο παλάτι των Βλαχερνών. Γενικά ολόκληρη η πόλη ήταν ένα απέραντο θησαυροφυλάκιο. Όλοι οι σταυροφόροι που είχαν ξεχυθεί στους δρόμους άπραζαν ό,τι μπορούσαν, χρυσό και άργυρο, σκεύη, πολύτιμους λίθους, μεταξωτά υφάσματα και οτιδήποτε άλλο πολύτιμο αντικείμενο. Αλλά και οι κληρικοί δεν έδειξαν λιγότερη ληστρικότητα, άρπαζαν και με τα δυο χέρια. Ένας από αυτούς ο Μαρτίνος Κινστεριανός μοναχός από την Αλσατία διέπρεψε στην αρπαγή των ιερών λειψάνων. Ξεγύμνωσε όλες τις εκκλησίες της Πόλης. Από τη δημιουργία του κόσμου, τονίζει ο Βιλεαρδουίνος, δεν είχε μαζευτεί τόση λεία από καμιά πόλη". 

Ο δεύτερος ιστορικός της Δ' Σταυροφορίας ο Ροβέρτος του Κλαρύ κάνει τους ίδιους υπολογισμούς με τον Βιλεαρδουίνο αναφέροντας ότι ποτέ από τη δημιουργία του κόσμου δεν κυριεύτηκε μια τόσο μεγάλη και πλούσια πόλη ούτε στον καιρό του Μ. Αλεξάνδρου, ούτε στον καιρό του Καρόλου του Μεγάλου, ούτε πριν ούτε μετά από αυτούς. Στην Κωνσταντινούπολη υπήρχαν περισσότερα πλούτη από ότι στις 40 πλουσιότερες πόλεις του κόσμου. Οι Έλληνες αναφέρει, ισχυρίζονταν ότι στην πρωτεύουσά τους υπήρχαν τα δυο τρίτα των θησαυρών της οικουμένης. Ο  Ροβέρτος του Κλαρύ περιγράφει με απίστευτη έκπληξη τα όσα είδε στην Αγία Σοφία. Τα μάρμαρα, οι μεγάλες ποσότητες ασημιού που κοσμούσαν τα πάντα, η ολόχρυση Αγία Τράπεζα, τα πετράδια, οι πολυέλαιοι αλλά και οι θαυματουργικές ιδιότητες των αντικειμένων και των αρχιτεκτονικών μελών του ναού είχαν αφήσει άφωνο τον σταυροφόρο ιστορικό. 

Οι σταυροφόροι  ξήλωσαν κυριολεκτικά την πόλη και την μετέφεραν στη Δύση. Το σημαντικότερο κομμάτι της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και ιστορίας μεταφέρθηκε μακριά από τον φυσικό του χώρο.

Χειρόγραφα και ανεκτίμητοι κώδικες (βιβλία) κατέληξαν στις βιβλιοθήκες της Δύσης. Τα ιερά κειμήλια που φυλάσσονταν στην Βασιλεύουσα, όπως η φιάλη με αίμα του Χριστού, η λόγχη που διατρύπησε την πλευρά Του, καθώς και τα άλλα σύμβολα του Πάθους, ενδύματα της Παναγίας, λείψανα των ιερότερων μορφών του χριστιανισμού κ.α. λεηλατήθηκαν.

Για να είμαστε όμως δίκαιοι θα πρέπει να αναγνωρίσουμε και τις δικές μας ευθύνες. Το τελειωτικό χτύπημα για το Βυζάντιο δεν θα έρθει από κάποιον εχθρό, αλλά από τη φορτική παρακίνηση του γιου του προηγούμενου αυτοκράτορα Ισαακίου Κομνηνού, Αλεξίου Δ' προς τους Δυτικούς, να καταλάβουν την Πόλη για να αποκαταστήσουν τον ίδιο και τον πατέρα του στο θρόνο. 

Επίσης τα πλούτη και η χλιδή των κατοίκων της ήταν πρόκληση τόσο για τους φτωχούς και θρηκόληπτους κατοίκους της Δύσης όσο και για τους Έλληνες κατοίκους της περιφέρειας της Πόλης. Η πρωτεύουσα του Βυζαντίου φαίνεται να είχε πληρώσει το αμαρτωλό της παρελθόν. Η αποξένωση των επαρχιών από την πρωτεύουσα την εποχή αυτή και η εκμετάλλευση των κατοίκων της επαρχίας από τη φορολογική απληστία των υπαλλήλων της κεντρικής εξουσίας, δηλαδή της ίδιας της Κωνσταντινούπολης είναι κάτι που δεν αμφισβητείται. Ο Χιωνιάτης αναφέρει ότι όταν οι κάτοικοι της επαρχίας έβλεπαν τους Κωνσταντινουπολίτες να φθάνουν πρόσφυγες στην περιοχή τους γυμνοί και ταλαιπωρημένοι έλεγαν ότι τώρα επήλθε "ισοπολιτεία", ότι τώρα δηλαδή έγιναν και οι προ ολίγου ευνοημένοι το ίδιο φτωχοί με τους περιφρονημένους κατοίκους της επαρχίας.

Όπως λέει ο Ιερός Χρυσόστομος : "η ευημερία είναι ο χειρότερος διώκτης του χριστιανισμού"