ΓΕΡΟΝΤOΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ
(1927-2006)
ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΑ ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΙΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΥ
«Γιά νά γίνει κανείς σοφός, πρέπει νά μελετᾶ, νά εἶναι παρατηρητικός, δέν θέλει τεμπελιά, θέλει ἐργατικότητα, ἐρευνητικότητα, πολλή ταπείνωση, νά μήν λέει πώς τά ξέρει. Ἡ ἀληθινή σοφία ἔχει βασική προϋπόθεση τήν ταπεινοφροσύνη. Δέν μετέρχεται πάθη, ἀκριβῶς γιά νά ἔχει μία διαύγεια τοῦ νοῦ, νά ἀποφύγει ὅλες ἐκεῖνες τίς ἀναθυμιάσεις ἑνός κακοῦ ἑαυτοῦ καί τῶν παθῶν, γιά νά γίνει ἕνας σοφός ἄνθρωπος».
(Σειράχ, ὁμιλία 6η)
Μία ἐκπληκτική θεολογική προσέγγιση
τοῦ Γέροντος Ἀθανασίου Μυτιληναίου
γιά τό φῶς καί τήν πυρηνική ἐνέργεια
Πρόλογος
Ὁ Γέροντας Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος μᾶς ἄφησε μιά μεγάλη πνευματική κληρονομιά. Μᾶς παρέδωσε ἕναν τεράστιο ἀριθμό κατηχητικῶν ὁμιλιῶν, κατανεμημένων σέ διαφορετικές θεματικές σειρές.
Ἀκούσαμε καί συλλέξαμε ἀπό μεγάλο ἀριθμό ὁμιλιῶν, κατά τήν κρίση μας, ἀναφορές τοῦ πατρός Ἀθανασίου, πού μᾶς ἔκαναν ἰδιαίτερη ἐντύπωση καί ἀφοροῦσαν τό φῶς καί τήν πυρηνική ἐνέργεια .
Τίς παρουσιάζουμε σέ αὐτό τό βιβλιαράκι καί εὐελπιστοῦμε νά γίνουν ἀφετηρία προβληματισμοῦ.
Στό τέλος κάθε ἀναφορᾶς ὑπάρχει ἡ παραπομπή της, προκειμένου νά μπορεῖ ὁ κάθε ἀναγνώστης νά ἀνατρέξει στή συγκεκριμένη σειρά καί ὁμιλία γιά περαιτέρω ἐμβάθυνση.
Εἴθε ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός δι’ εὐχῶν τοῦ μακαριστοῦ Γέροντά μας π. Ἀθανασίου Μυτιληναίου νά εὐλογήσει τήν πνευματική καρποφορία στίς ψυχές ὅλων μας.
Π.Γ.
«Καί εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς καί ἐγένετο φῶς.
Καί εἶδεν ὁ Θεός τό φῶς, ὅτι καλόν
καί διεχώρισεν ὁ Θεός ἀναμέσον τοῦ φωτός καί
ἀναμέσον τοῦ σκότους.
Καί ἐκάλεσεν ὁ Θεός τό φῶς ἡμέραν καί τό σκότος ἐκάλεσεν νύκτα.
Καί ἐγένετο ἑσπέρα καί ἐγένετο πρωΐ ἡμέρα μία».
(Γένεσις 1, 3-5)
«Ἀγαπητοί μου, δέν ξέρω ἄν σᾶς τό ἔχω ξαναπεῖ, μόνο αὐτόν τόν στίχο ἄν γνώριζα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, θά πίστευα στό Θεό. Καί θά ἤμουν σέ θέση νά δοξάζω μέρα-νύχτα τό Θεό, ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τό σύμπαν ξεκινώντας ἀπό τό φῶς. Εἶναι μεγαλειῶδες!».
(Ἀποκάλυψις, ὁμιλία 82η)
«Εἶπεν ὁ Θεός “γενηθήτω φῶς” καί ἐγένετο φῶς». Ὁ Θεός ἔκανε τό φῶς, τά φυτά, τά ψάρια, ὅ,τι λέει γίνεται. Ξέρετε δέ τί σοφία εἶναι, ἄν πάρει κανείς αὐτά κατά γρᾶμμα καί τά δεῖ μέ τά σημερινά δεδομένα τῆς ἐπιστήμης; Ξέρετε τί σοφία βγαίνει; Πόσες φορές σᾶς ἔχω μιλήσει, καί σέ σᾶς καί στούς μεγάλους, στά θέματα τοῦ φωτός! Ἐμένα μέ ἔχει καταπλήξει αὐτό, ὅτι τήν πρώτη μέρα ἔχομε τή δημιουργία τοῦ φωτός! Καί ὅταν εἶδα σέ ἕνα βιβλίο ἀτομικῆς ἐνεργείας νά λέει -εἶναι θρίαμβος αὐτό, ὅταν τοῦ αἰῶνα μας ἐπιστήμονες ἀνακάλυψαν ὅτι πράγματι τό πρῶτο πρᾶγμα πού ἔγινε μέσα στή δημιουργία ἦταν τό φῶς! Πώ, πώ, … ὅταν τό εἶδα γραμμένο, … πώ, πώ …, χοροπηδοῦσα, πανηγύριζα, καί πανηγυρίζω ἀκόμα! Δέν μπορῶ νά πάρω ἀλληγορίες στήν Ἁγία Γραφή, ὅταν ἔχω καί αὐτές τίς μαρτυρίες! Ἀλλά δέν θά στηριχθῶ στήν ἐπιστήμη, ὄχι! Ἁπλῶς ἔχω καί μιά φωνή ἀπό ἐκεῖ».
(Ἀνώτερο Κατηχητικό Σχολεῖο, ὁμιλία 660ή)
«Ἐάν ἀναλάβοιμι τάς πτέρυγάς μου κατ’ ὄρθρον καί κατασκηνώσω εἰς τά ἔσχατα τῆς θαλάσσης»
(Ψαλμός 138ος,9)
(Μετάφραση τῶν Ο΄)
[Ἐάν ἀποκτήσω πτέρυγας καί κατά τά χαράματα μέ αὐτάς πετάξω πρίν ἀνατείλη ὁ ἥλιος καί κατασκηνώσω εἰς τά ἄκρα τῆς ξηρᾶς καί τῆς θαλάσσης ἐκεῖ ὅπου δύει ὁ ἥλιος, ἐκεῖ Σύ ὑπάρχεις]
(Ψαλτήριον, Ι. Κολιτσάρα)
«Ἄν ἀναλάβω τάς πτέρυγας τοῦ ὄρθρου, τῆς αὐγῆς καί τρέξω μέ τήν ταχύτητα τοῦ φωτός …
(Μετάφραση ἐκ τοῦ Ἑβραϊκοῦ)
«Ὁ ἀποστέλλων τό φῶς, καί πορεύεται, ἐκάλεσεν αὐτό, καί ὑπήκουσεν αὐτῷ τρόμῳ»
[Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος διατάσσει τό φῶς καί πορεύεται, τό προσκαλεῖ, καί ἐκεῖνο ὑπακούει εἰς Αὐτόν μετά τρόμου]
(Βαρούχ 3, 33, Π.Δ., Τόμος 6, Ι. Γιαννακόπουλου)
«Αὐτός ὁ στίχος 9 τοῦ Ψαλμοῦ 138 εἶναι πολύ ποιητικός! Ἀλλά περισσότερο εἶναι στό ἑβραϊκό κείμενο. Ἀκοῦστε τή μετάφραση ἐκ τοῦ ἑβραϊκοῦ, γιατί ἔχομε τή μετάφραση τῶν Ο΄. Ἀκοῦστε την: «Ἄν ἀναλάβω τάς πτέρυγας τοῦ ὄρθρου, τῆς αὐγῆς καί τρέξω μέ τήν ταχύτητα τοῦ φωτός … »! Μάλιστα, μέ κατέπληξε αὐτή ἡ φράση! Ταχύτητα τοῦ φωτός! Μέ κατέπληξε! Δέν ξέρω ἑβραϊκά, θά ἤθελα νά τό ἔβλεπα αὐτό, θά μέ ἐνδιέφερε πάρα πολύ, θά μέ ἐνδιέφερε ἀπό φυσικῆς πλευρᾶς. Μποροῦσαν οἱ Ἑβραῖοι νά μιλᾶνε γιά ταχύτητα τοῦ φωτός;».
(Ψαλμοί, ὁμιλία 12η)
«Πρέπει νά ποῦμε κάτι πιό ξεχωριστό γιά τό φῶς. Θά ἔλεγα αὐτή τήν παράγραφο, προσέξτε την, ἐμένα κυριολεκτικά μέ ἔχει γοητεύσει. Ἐλπίζω νά μπορέσω νά σᾶς βοηθήσω νά γοητευθεῖτε καί ἐσεῖς μέ τήν παρουσία τοῦ φωτός. Προφήτης Βαρούχ, 3ο κεφάλαιο: «Ὁ Θεός στέλνει τό φῶς καί πηγαίνει, τό ἀνακαλεῖ καί ἐπιστρέφει τό φῶς μέ τρόμο»! Ὅλα ὑπακούουν στό Θεό καί τό φῶς ὑπακούει στό Θεό. Ἐδῶ λέει στό φῶς «πήγαινε καί ἔλα», φανερώνει κάτι. Πρίν ἀπό δύο-τρία χρόνια, ὅπως ἔχομε ἐδῶ τήν κατασκήνωση, ἦταν ἀγόρια [ἡ ὁμιλία ἔγινε τό 2001]. Ἕνας μαθητής Γυμνασίου ἀπό τόν Ἀμπελῶνα, ὅταν τούς εἶπα αὐτό, ὅτι ὁ Θεός λέει «πήγαινε» καί πηγαίνει τό φῶς, «ἔλα» καί ἔρχεται, ἐρωτῶ. Δέν θά περίμενα ἀπάντηση, ἀλλά καμιά φορά ὁ Θεός φωτίζει τά παιδιά πολλές φορές καί λένε καταπληκτικές ἀπαντήσεις. «Σᾶς θυμίζει τίποτα αὐτή ἡ ἱστορία;». Καί τί μοῦ λέει αὐτό τό παιδί, ξέρετε; Ὅτι τό φῶς ἔχει ταχύτητα! «Μπράβο, παιδί μου», τοῦ λέω «μπράβο!». Ἔχει ταχύτητα, καί εἶναι γνωστή ἡ ταχύτητα τοῦ φωτός. Ὅλα μέ τάξη εἶναι στό σύμπαν καί ὅλα ἐκπλήσσουν τούς ἀστρονόμους!».
(Σειράχ, ὁμιλία 291η)
«Ὁ τότε κόσμος ὕδατι κατακλυσθείς ἀπώλετο,
[Ὁ τότε κόσμος -στήν ἐποχή τοῦ Νῶε-, ἀφοῦ κατακλύστηκε μέ νερά, χάθηκε,]
οἱ δέ νῦν οὐρανοί καί ἡ γῆ τῷ αὐτοῦ λόγῳ τεθησαυρισμένοι εἰσί πυρί τηρούμενοι εἰς ἡμέραν κρίσεως καί ἀπωλείας τῶν ἀσεβῶν ἀνθρώπων»
[οἱ δέ σημερινοί οὐρανοί καί ἡ γῆ διά τοῦ αὐτοῦ προστακτικοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀποταμιευμένοι καί φυλαγμένοι διά τό πῦρ καί διατηροῦνται διά τήν ἡμέραν τῆς κρίσεως, ἡ ὁποία θά εἶναι καί ἡμέρα καταστροφῆς τῶν ἀσεβῶν]
(Πέτρου ἐπιστολή Β΄, γ, 6-7
Π. Τρεμπέλα)
«Νά εἴχαμε καιρό νά τό ἀναλύσουμε πολύ–πολύ καί μέ τά σύγχρονα δεδομένα πού γνωρίζουμε ἀπό τή χημεία καί τή φυσική. Ἀλλά θά μείνω στό χωρίο μέ δύο ἐξηγήσεις. Ἀπόστολος Πέτρος, ἐπιστολή Β΄, κεφάλαιο γ, 6-7: «Ὁ τότε κόσμος[στήν ἐποχή τοῦ Νῶε] ὕδατι κατακλυσθείς ἀπώλετο[κατακλύσθηκε καί χάθηκε], οἱ δέ νῦν οὐρανοί καί ἡ γῆ τῷ αὐτοῦ λόγῳ τεθησαυρισμένοι εἰσί πυρί τηρούμενοι εἰς ἡμέραν κρίσεως καί ἀπωλείας τῶν ἀσεβῶν ἀνθρώπων». Ὅσες φορές ἔχω διαβάσει αὐτό τό χωρίο, μέ πιάνει ρῖγος! Σᾶς τό λέω ἀλήθεια, γιά τήν ἀλήθειά του καί γιά τη φοβερότητά του. Δηλαδή «τότε ξέσπασαν οἱ καταρράκτες τοῦ οὐρανοῦ καί ἔπνιξαν τούς ἀνθρώπους. Τώρα, τό σύμπαν, οἱ οὐρανοί καί ἡ γῆ, στήν ὁποία πατᾶμε, μέ τό λόγο τό δικό Του εἶναι θησαυρισμένοι μέ τή φωτιά»! «Θησαυρίζω» θά πεῖ κρύπτω. Νά τό ποῦμε ἁπλοελληνικά, μέ τό λόγο τοῦ Θεοῦ, οἱ ὑλικοί οὐρανοί καί ἡ γῆ μας ἔχει κρυμμένη φωτιά! Τό πῦρ πού κρύπτεται στήν ὕλη εἶναι ἡ πυρηνική ἐνέργεια. Κάτι πού ἦταν ἀκατανόητο λίγα χρόνια πρίν, ὅτι ὁ Θεός ἔκρυψε φωτιά μέσα στήν ὕλη. Ἀκατανόητο! Αὐτή, λέγει, θά χρησιμοποιηθεῖ γιά τούς ἀσεβεῖς ὡς τιμωρία. Ἀλλά εἶναι καί γιά τήν ἀλλαγή τοῦ σύμπαντος. Αὐτό τό δεύτερο εἶναι μεγαλειῶδες! Θά γίνει ἀνακατάταξις τοῦ σύμπαντος, καί θά χρησιμοποιηθεῖ, οὔτε λίγο οὔτε πολύ, ἡ πυρηνική ἐνέργεια! Πέστε μου, δέν εἶναι καταπληκτικό;».
(Ἠσαΐας, ὁμιλία 58η)
«Καί εἶδον οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν,
ὁ γάρ πρῶτος οὐρανός καί ἡ πρώτη γῆ ἀπῆλθον»
[Τότε εἶδα ἕναν καινούριο οὐρανό καί μία καινούρια γῆ,
διότι ὁ πρῶτος οὐρανός καί ἡ πρώτη γῆ εἶχαν ἐξαφανιστεῖ]
(Ἀποκάλυψις, κα,, 1)
«Μᾶς κάνει ἐντύπωση αὐτό πού εἶπε ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, ὅτι ὁ Θεός ἐθησαύρισε, ἀποταμίευσε μέσα στήν ὕλη πῦρ, ὄχι μόνο γιά νά ἀλλάξει ὁ κόσμος, ὅταν θά ἔχομε τόν καινούριο κόσμο, κατά τό: «Εἶδα καινούριους οὐρανούς καί καινούρια γῆ», πού λέει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ἀλλά καί γιά νά τιμωρηθοῦν οἱ ἁμαρτωλοί. Δέν μποροῦσαν νά τό ξέρουν αὐτό οἱ ἀρχαῖοι, εἶναι ἀληθινά θεόπνευστο ὅτι ἡ ὕλη ἔχει ἀποταμιευμένη ἐνέργεια, ἡ γνωστή μας πυρηνική ἐνέργεια. Ὅταν τό πρωτοδιάβασα αὐτό, ἐδῶ καί κάποια χρόνια πίσω, μοῦ εἶχε κάνει κατάπληξη. Ὁ Θεός θησαυρίζει, κρύβει μέσα στήν ὕλη τό ὑλικό ἐκεῖνο πού θά ἀναποδογυριστεῖ τό σύμπαν ὁλόκληρο καί θά τιμωρηθοῦν καί οἱ ἀσεβεῖς ἄνθρωποι! Μέ καταπλήσσει πραγματικά!».
(Πρός Ρωμαίους, ὁμιλία 17η)
«Μιά πέτρα κρύβει φωτιά μέσα. Τόν καιρό πού συνετέθη καί ἐναπετέθη στή γῆ περιέκλεισε πῦρ. Ὅταν τήν βλέπεις, τήν πιάνεις, τή χαϊδεύεις, δέν ἀντιλαμβάνεσαι τίποτα. Γιά χτύπησέ την νά δεῖς, θά βγάλει φωτιά ἀπό μέσα. Ἔτσι εἶναι οἱ ἐντολές. Περιέχουν μέσα τό Θεό. Ὅταν τίς κτυπήσεις, τίς ἐφαρμόσεις, τίς τηρήσεις, τίς ψαχουλέψεις καλά-καλά, τίς ζήσεις, τίς βιώσεις, ἔ, τότε, ξεπηδᾶ ἀπό ἐκεῖ μέσα ὁ Θεός».
(Σειρά Β΄, ὁμιλία 185η, β΄)
Ἐπιμέλεια
Παντελῆς Γκίνης
Λάρισα 2012